بەدواداچوونى مامەڵەكەت

ژمارەى نوسراوى پارێزگا

پن كۆد

ڕۆژی 16ی تشرینی دووەم


-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 42ی پێش زایین، (تیبریۆس)ی ئیمپراتۆری ڕۆمانی لە دایك بووە كە لە ماوەی حوكمڕانییەكەیدا دەستی بەسەر چەندین ناوچەی جیاجیای ئەوروپا ‌و جیهاندا گرتووە ‌و دەسەڵاتی ڕۆمەكانی بە شێوەیەكی بەرچاو فراوان كردووە.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 636ی زایینی، جەنگی قادسییە لە نێوان سوپای موسڵمانان ‌و فارسە ساسانییەكاندا لە باشوری عێراق دەستی پێكرد كە سوپای موسڵمانان لەلایەن (سەعدی كوڕی ئەبی وەقاس)ەوە فەرماندەیی دەكران ‌و ساسانییەكانیش لەلایەن (ڕۆستەم فروخزاد)ەوە ڕابەرایەتی دەكران ئەنجامەكەشی بە سەركەوتنی سوپای موسڵمانەكان كۆتایی هات ‌و سەردەمی ئیمپراتۆریەتی ساسانی كۆتایی پێهات.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1626، هندییە سورەكانی كیشوەری ئەمریكا لە بەرامبەر پارچە قوماشێكی 24 دۆلاریدا دورگەی (مانهاتن)یان فرۆشت بە بەریتانییەكان كە پێگەیەكی دەریایی گرنگ بوو.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1780، موفتی ‌و زانای ئایینی ‌و خۆشنوس ‌و شاعیر ‌و سیاسەتمەداری ناوداری عێراقی (عەبدولغەنی ئال جەمیل) لە دایك بووە كە ڕۆڵی زۆری هەبووە لە پێشخستنی چەندین بواری جیاجیا لە عێراقدا ‌و لە پاش خۆی ژمارەیەك بەرهەمی گرنگی بەجێهێشتووە.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1836، زانای بواری ڕووەكناسی لە باشوری ئەفریقا (كریستیان هندریك برسۆن) كۆچی دوایی كردووە كە ڕۆڵی زۆری بینیوە لە پێشخستنی زانستی ڕووەكناسیدا.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1905، نوسەر ‌و تێكۆشەری ناوداری گەلی كورد مامۆستا (حەسەن فەهمی جاف) لە شاری هەڵەبجە لە دایك بووە كە چەندین بەرهەمی بەپێزی نوسیوە.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1907، ناوچەی ئۆكلاهۆما چووە پاڵا ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا ‌و بەوەش بووە ویلایەتی ژمارە 46ی ئەمریكا.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1917، لە میانی جەنگی یەكەمی جیهانیدا هێزەكانی سوپای ئینگلیز هێرشێكی گەورەیان كردە سەر شاری (یافا)ی فەڵەستین ‌و لە ژێر دەستی سوپای عوسمانییەكانیان سەند ‌و داگیریان كرد.
-    دوای كۆتاییهاتن ‌و ڕوخانی دەوڵەتی عوسمانی، ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1922، (مستەفا كەمال ئەتاتورك) بە شێوەیەكی فەرمی چووە سەر كورسیی دەسەڵات لە توركیا دوای گرتنە دەستی دەسەڵاتیش ڕاستەوخۆ كەوتە دژایەتیكردنی نەتەوەی كورد.
-    دوای كۆتاییهاتنی جەنگی دووەمی جیهانی، ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1945، ئەمریكا 88 زانای ئەڵمانیای گواستەوە بۆ ویلایەتە یەكگرتووەكان بە ئامانجی هاوكاریكردن لە پێناو بەرهەمهێنانی تەكنۆلۆژیای موشەكی كە زۆربەی زاناكان پێشتر كاریان بۆ سوپای ئەڵمانیای نازی كردبوو.
-    پاش بەسەربردنی چەندین ساڵا لە تاراوگە، سەرئەنجام ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1955، (محەمەدی پێنجەم)ی پاشای مەراكش لە شاری مەدغەشقەرەوە گەڕایەوە بۆ خاكی وڵاتەكەی ‌و گەیشتە شاری ڕیبات.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1970، (حافز ئەسەد)ی وەزیری بەرگریی سوریا لە ڕێگەی كودەتایەكی سەربازییەوە كە ناوی لێنابوو (بزووتنەوەی ڕاستكردنەوە) دەستی بەسەر كورسیی دەسەڵاتدا گرت ‌و حكومەتی سوریای هەڵوەشاندەوە ‌و حكومەتێكی نوێی دامەزراند كە لەلایەن بەعسییەكانەوە كۆنترۆڵا كرا.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1982، خوێندكارانی زانكۆی سەڵاحەدین لە شاری هەولێر خۆپیشاندانێكی فراوانیان لە دژی سیاسەتەكانی ڕژێمی بەعس ئەنجامدا بەڵام لەلایەن هێزە ئەمنییەكانەوە زۆر بە توندی بەرپەرچ درانەوە ‌و چەندینیان لێ‌ دەستگیر كردن.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1983، سیاسەتمەدار ‌و تێكۆشەر ‌و شۆڕشگێڕی ناسراوی گەلی كورد (نوری شاوەیس) لە شاری لەندەنی پایتەختی بەریتانیا كۆچی دوایی كردووە.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1987، تۆپخانەكانی سوپای عێراق بە خەستی ‌و بۆ ماوەیەكی دوورودرێژ بۆردومانی ناوچەكانی دەوروبەری شاری هەولێریان كرد كە بە هۆیەوە دەیان هاووڵاتی گیانیان لەدەستدا ‌و دەیانی تریش بریندار بوون بەشێكی زۆری قوربانییەكانیش ژن ‌و منداڵا بوون.
-    دوای ئەوەی سوپای عێراق خاكی كوەیتی داگیركرد، ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1990، خەڵكی كوەیت بڕیارێكی حكومەتی بەعسیان ڕەتكردەوە بە گۆڕینی ناسنامەی كوەیتی بە ناسنامەی عێراقی بۆیە حكومەتی عێراق ناچاربوو مۆڵەتەكە بۆ ماوەی مانگێك درێژ بكاتەوە بەڵام سەركەوتوو نەبوو.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1993، گفتوگۆی ئابوری بە شێوەیەكی فەرمی لە نێوان فەڵەستینییەكان ‌و ئیسرائیلدا دەستی پێكرد یەكەم كۆبوونەوەش لە شاری پاریسی پایتەختی فەرەنسا ‌و بە ئامادەبوونی (ئەحمەد قرەیع) بەڕێوەبەری گشتیی كاروباری ئابوریی فەڵەستینی ‌و (دانی ڕۆچێڵد)ی سەرۆكی وەفدی ئیسرائیلی بەڕێوەچوو.
-    بە هۆی هەوڵە زۆرەكانی لە هاوكاریكردنی هەژارانی جیهاندا، ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 1996، دایكە ترێزا كە خاوەنی خەڵاتی نۆبڵا بوو لەلایەن ئەمریكاوە مافی هاونیشتمانێتیی پێبەخشرا.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 2000، (بیڵا كلنتۆن)ی سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا بە سەردانێكی فەرمی گەیشتە ڤێتنام، بەوەش بووە یەكەم سەرۆكی ئەمریكا كە لە پاش جەنگی ڤێتنامەوە سەردانی ئەو وڵاتە بكات.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 2004، دەزگای فڕۆكەوانیی ‌و ئاسمانیی ئەمریكا واتە (ناسا) تاقیكردنەوەیەكی سەركەوتووی بە فڕۆكەی (ئێكس 43 ئەی) ئەنجامدا كە خێراییەكەی دە هێندەی خێرایی دەنگ بوو.
-    ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 2008، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق ڕەزامەندیی لەسەر ئەو ڕێكەوتنە ئەمنییە پیشاندا كە لە نێوان هەردوو حكومەتی بەغداد ‌و واشنتۆندا واژۆ كرابوو.
-    دوای دەست لەكاركێشانەوەی (سلڤیۆ برلسكۆنی) لە پۆستی سەرۆك وەزیرانی ئیتاڵیا، ڕۆژی 16ی تشرینی دووەمی ساڵی 2011، حكومەتێكی نوێ‌ لە ئیتاڵیا پێكهێنرا كە زۆربەیان كەسانی تەكنۆكرات بوون ‌و لەلایەن (ماریۆ مۆنتی)ی سەرۆك وەزیرانی ڕاسپێردراوەوە سەرۆكایەتی دەكرا.
-    ئەمڕۆ بە ڕۆژی جیهانیی لێبوردەیی ‌و لێبووردن لە قەڵەم دەدرێت ‌و لە زۆربەی وڵاتانی جیهاندا مەراسیم ‌و ڕێوڕەسمی گەورە بەو بۆنەیەوە بەڕێوەدەچن بە ئامانجی قوڵكردنەوەی گیانی پێكەوەژیان ‌و ئاشتی ‌و ڕێزگرتن لە یەكتری.


هه‌واڵی زیاتر