بەدواداچوونى مامەڵەكەت

ژمارەى نوسراوى پارێزگا

پن كۆد

ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەم


-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1216ی زاینی، (جۆن)ی پاشای ئینگلتەرا كۆچی دوایی كردووە كە یەكێك بووە لە فەرمانڕەوا بە هێزەكانی شانشینی ئینگلتەرا ‌و هەوڵیداوە سەرجەم ناوچە جیاجیاكانی ئینگلتەرا بخاتە ژێر دەستی خۆی.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1433ی زایینی، بیرمەند ‌و نوسەر ‌و فەیلەسوفی ناوداری ئیتاڵی (مارسیلیۆ فیسینۆ) لە دایك بووە، كە ڕۆڵی زۆری بینیوە لە پێشخستنی ئەدەب و هزری ئەوروپادا.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1781، لە میانی جەنگی (بۆركتاون)دا هێزەكانی بەریتانیا شكستێكی گەورەیان لە سەر دەستی هێزەكانی سوپای ئەمریكا تووش بوو، كە لەلایەن (جۆج واشنتۆن)ەوە ڕابەرایەتی دەكران و خەباتیان بۆ رزگاربوون دەكرد لە دەستی بەریتانیا.
-    بە هۆی ئەوەی هێزەكانی (ناپلیۆن پۆناپارت) نەیانتوانی سەركەوتن بەدەست بهێنن لە داگیركردنی خاكی مۆسكۆی پایتەختی ڕوسیادا، ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1812 هێزەكانی فەرەنسا لە خاكی ڕوسیا پاشەكشەیان كرد.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1882، هونەرمەندی شێوەكار ‌و وێنەكێشی ناوداری ئیتاڵی (ئۆمبرتۆ بۆكیۆنی) لە دایك بووە، كە لە ماوەی ژیانیدا چەندین تابلۆی جیهانیی كێشاوە و رۆڵی زۆری هەبوە لە پێشخستنی هونەری نیگاركێشاندا.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1910، هونەرمەند ‌و ئەكتەر‌و گۆرانیبێژی ناوداری عەرەب (فەرید ئەترەش) لە دایك بوو كە خاوەنی ڕەگەزنامەی میسری بووە ‌و بە ڕەچەڵەك خەڵكی سوریا بووە، ئەترەش خزمەتی زۆری هونەری میوزیك و گۆرانیی كردوە و ساڵی 1974 كۆچی دوایی كردوە.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1917، هێزەكانی بەریتانیا لە میانی جەنگی یەكەمی جیهانیدا بە ڕابەرایەتیی ژەنراڵا (ئیدمۆند ئەلنبی) هێرشێكی گەورەیان كردە سەر شاری قودسی فەڵەستین ‌و داگیریان كرد و لە ژێر دەستی هێزەكانی دەوڵەتی عوسمانییان دەرهێنا.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1921، نوێنەری شانشینی یەكگرتووی بەریتانیا لە عێراق ڕایگەیاند، كە حكومەتی وڵاتەكەی بە هیچ شێوەیەك پشتیوانی لە شۆڕشەكەی (سمایل خانی شكاك) ناكات كە لە خۆرهەڵاتی كوردستان لە دژی دەوڵەتی ئێران بەرپا كرابوو، هەروەها دووپاتیشیكردەوە كە ئەوان دژی ئەو شۆڕشەش ناوەستنەوە ‌و بێلایەنی هەڵدەبژێرن.
-    بە هۆی ئەوەی ئیتاڵیا هەستابوو بە داگیركردنی خاكی ئەسیوبیا، ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1935، ڕێكخراوی كۆمەڵەی گەلان بڕیاریدا سزای ئابوریی ‌و گەمارۆ بخرێتە سەر دەوڵەتی ئیتاڵیا.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1954، ڕێككەوتننامەیەك لە نێوان (جەمال عەبدولناسر)ی سەرۆك كۆماری میسر ‌و دەسەڵاتدارانی بەریتانیادا مۆركرا، كە لە پاش 20 مانگ هێزەكانی بەریتانیا لە خاكی میسر پاشەكشە بكەن ‌و ئەو وڵاتە بەجێبهێڵن.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1976، لە پیلانێكدا هێرش كرایە سەر فەرماندەی فەڵەستینی (عەلی حەسەن سەلامە) ‌و تیرۆركرا، كە تۆمەتباربوو بە ئەنجامدانی هێرشی چەكدارەكانی فەڵەستین لە پرۆسەی (میونخ)دا ‌و لە شاری بەیروتی پایتەختی لوبنان لە دژی بەرژەوەندییەكانی ئیسرائیل ئەنجامدرابوو.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1980، هێزەكانی سوپای عێراق هێرشێكی گەورەیان كردە سەر شاخی (مامەندە) بەڵام لەلایەن هێزی پێشمەرگەی كوردستانەوە بەرپەرچ درانەوە ‌و زیانێكی زۆری گیانیی ‌و ماڵی بە سوپای عێراق گەیشت ‌و هێرشەكەش تێكشكێنرا، لەو شەڕەشدا سێ‌ پێشمەرگە گیانیان لەدەستدا.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1983، هێزەكانی پێشمەرگەی كوردستان لە چەندین قۆڵەوە هێرشیان كردە سەر بنكە ‌و بارەگاكانی سوپای بەعس ‌و جاشەكان، كە بە داستانی بێتواتە ناسراوە ‌و تێیدا زیانێكی زۆری گیانیی ‌و ماڵی بە هێزەكانی بەعس گەیەنرا.
-    دوای وێرانكردنی پارێزگای هەڵەبجەی شەهید، ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1988 بە فەرمانی حكومەتی عێراق بەردی بناغەی شارۆچكەیەكی نوێ‌ لە ناوچەی زەڕایەن دانرا بە ناوی هەڵەبجەی تازە.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 1999، دەوڵەتی توركیا 150 هاووڵاتیی كوردی باشوری كوردستانی سنورداش كردەوە، كە بە نیازبوون لە خاكی توركیاوە كۆچ بۆ ئەوروپا بكەن ‌و پێشتر لەلایەن هێزە ئەمنییەكانی توركیاوە دەستگیر كرابوون.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 2003، (عەلی عزەت بیگۆڤیچ) یەكەم سەرۆك كۆماری بۆسنە ‌و هێرسك كۆچی دوایی كردووە، كە لە هەمان كاتدا نوسەر ‌و بیرمەندێكی بە توانا بووە ‌و چەندین كتێبی گرنگی لە ماوەی ژیانیدا نوسیوە، ڕۆڵی زۆریشی بینیوە لە ڕزگاركردنی بۆسنە ‌و هێرسك لە ژێر دەستی سربەكان.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 2004، وەزارەتی دادی توركیا داوایەكی سیاسەتمەدار ‌و پەرلەمانتاری كورد (لەیلا زانا)ی ڕەتكردەوە، كە داوایكردبوو دەوڵەتی توركیا لێبوردنێكی گشتی دەر بكات بۆ ئەوەی كۆتایی بە شەڕی نێوان پارتی كرێكارانی كوردستان ‌و سوپای توركیا بهێنرێت.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 2004، ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی لە بڕیارێكدا داوای لە حكومەتی سوریا كرد هێزەكانی لە خاكی لوبنان پاشەكشە پێبكات، كە ژمارەیان 14 هەزار سەرباز بوو.
-    ڕۆژی 19ی تشرینی یەكەمی ساڵی 2005، یەكەم دانیشتنی پرۆسەی دادگاییكردنی (سەدام حسێن)ی سەرۆك كۆماری پێشووتری عێراق بەڕێوەچوو لەسەر دۆسێی قەتڵوعامی شارۆچكەی (دوجێل).
-    ئەمڕۆ لە بەرازیل بە جەژنی ڕزگاریی لەقەڵەم دەدرێت ‌و بۆنە ‌و ئاهەنگی گەورە بەڕێوەدەچێت، لە كۆماری (نییۆی)یش ئەمڕۆ بە ڕۆژی دەستوور هەژمار دەكرێت.


هه‌واڵی زیاتر