بەدواداچوونى مامەڵەكەت

ژمارەى نوسراوى پارێزگا

پن كۆد

ڕۆژی 14ی كانونی دووەم


-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1539ی زایینی، ئیسپانیا لە پاش داگیركردنی كوبا دەسەڵاتی خۆیی بە سەر ئەو وڵاتەدا ڕاگەیاند ‌و خستییە ژێر حوكمی خۆیەوە.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1794، زانا ‌و نەشتەرگەری ئەمریكی (جیسی بینیت) یەكەم نەشتەرگەریی قەیسەریی بە سەركەوتوویی ئەنجامدا ‌و یەكەم منداڵا لە ڕێگەی نەشتەرگەرییەوە هاتە دنیا.
-    پاش چەندین ساڵا ناكۆكی لە نێوان دانیشتوانی دانیمارك ‌و دەسەڵاتدارانی نەرویجدا، سەرئەنجام ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1814، دانیمارك لە نەرویج جیابووەوە ‌و بووە وڵاتێكی خاوەنی سەروەریی.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1861، نوسەر ‌و مێژوونوسی لوبنانی (جۆرج زێدان) لە دایك بووە كە رۆڵی زۆری بینیوە لە پێشخستنی ئەدەب ‌و مێژووی ئەو وڵاتەدا.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1907، بومەلەرزەیەكی بەهێز بە گوڕی 6.5 پلە بە پێوەری ڕێختەر شاری كنگستۆنی جامایكای هەژاند كە بە هۆیەوە 1600 كەس گیانیان لە دەست دا ‌و هەزارانی دیكەش بریندار بوون و زیانێكی زۆری ماڵیشی لێكەوتەوە.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1911، یەكەم ژمارەی ڕۆژنامەی فەڵەستین بڵاوكرایەوە كە ڕۆژنامەیەكی سیاسییە ‌و ئۆفیسەكەی لە شاری یافایە ‌و هەفتانە دوو جار بڵاودەكرێتەوە.
-    لە میانی جەنگی یەكەمی جیهانیدا كە ڕوسەكان هێرشیان كردبووە سەر شاری تەورێزی ئێران، ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1915، سوپای عوسمانی بە هاوكاریی كوردەكان پەلاماری سوپای ڕوسیایان دا و هێرشەكەیان تێكشكاند ‌و ڕوسیاش لە شاری تەورێز پاشەكشەی كرد.
-    پاش ڕاكێشانی هێڵێك بۆری بۆ گواستنەوەی نەوتی عێراق لە ڕێگەی بەندەری حەیفای سەر دەریای سپیی ناوەڕاستەوە، ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1935، لەو بۆرییەوە دەست بە هەناردەكردنی نەوتی عێراق كرا بۆ بازاڕەكانی جیهان.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1943، زانای بواری زانستی بەرگریی جەستە (ڕاڵف مارفن ستاینمان)ی كەنەدی لە دایك بووە كە بە هۆی داهێنان ‌و دۆزینەوە زانستییەكانیەوە ساڵی 2011 خەڵاتی نۆبڵی بۆ بواری پزیشكی پێبەخشراوە.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1956، حكومەتی ئوردن داوایەكی شانشینی یەكگرتووی بەریتانیای ڕەتكردەوە بۆ چوونە ناو پەیمانی بەغداد كە هەریەكە لە عێراق ‌و توركیا ‌و پاكستانی لەخۆ گرتبوو.
-    لە دوای ڕاگەیاندنی دەوڵەتی ئیسرائیل یەكەم وڵات كە باڵیۆزخانەی خۆیی لە ئیسرائیل كردەوە هۆڵەندا بوو، كە ئەویش ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1958 لە شاری قودس باڵیۆزخانەكەی كردەوە.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1969، (شێخ ئەحمەدی بارزان) سەركردەی بارزانییەكان كۆچی دوایی كردووە كە یەكێك بوە لە سەركردە كوردەكان و دژی داگیركاری ئینگلیز جەنگاوە ‌و رابەرایەتیی چەندین بەرەی شەڕی كردوە لە دژی هێرشەكانی سوپای عێراق بۆ سەر خاكی كوردستان.
-    پاش ئەوەی سوپای یەكێتیی سۆڤێت چوونە ناو خاكی ئەفغانستانەوە بۆ پشتیوانیكردن لە حكومەتە ماركسییەكەی ئەو وڵاتە، ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1980 بڕیاریدا سوپای سۆڤێت خاكی ئەفغانستان بەجێبهێڵێت بەڵام بڕیارەكە لەلایەن مۆسكۆوە ڕەتكرایەوە.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1984، (سەعد حەداد) دامەزرێنەری سوپای باشوری لوبنان ‌و بزووتنەوەی دەوڵەتی لوبنانی ئازاد كۆچی دوایی كردووە.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1988، دەسەڵاتدارانی بەعس 18 كوردی شاری كەركوكیان بە بەرچاوی خەڵكەوە گولـلەباران كرد كە پێشتر دەستگیر كرابوون.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1997، ڕێككەوتننامەی خەلیل لە نێوان ئیسرائیل ‌و فەڵەستینییەكاندا مۆركرا كە تایبەت بوو بە دابەشكردنی شاری خەلیل لە نێوان ئەو دوو لایەنەدا.
-    لە پاش ئاشكرابوونی ئابڕووچوونەكەی (بیل كلینتۆن)ی سەرۆكی پێشووتری ئەمریكا، كە بە ئابڕووچوونی (مۆنیكا گیت) ناسراوە ئەنجومەنی پیرانی ئەمریكا ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 1999 دەستی بە پرۆسەی لێكۆڵینەوە ‌و دادگاییكردنی كلینتۆن كرد.
-    بە هۆی كۆتاییهاتنی سەدەی بیست ‌و هەزارەی دووەمەوە، ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 2000، یەكێتیی نوسەرانی عەرەب سەد ڕۆمانی وەكو باشترین ڕۆمانەكانی سەدەی بیستەم دەستنیشان كرد.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 2005، وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا پشتیوانیی خۆیی بۆ جێبەجێكردنی مادەی 58ی دەستووری كاتیی عێراق دەربڕی ‌و جەختی لەوە كردەوە كە تەنها لەو ڕێگەیەوە كێشەی كەركوك یەكلایی دەبێتەوە.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 2007، نوسەر ‌و پزیشك ‌و ئەدیبی میسری (ئەحمەد محەمەد عەوف) كۆچی دوایی كردووە كە یەكێك بووە لە ئەدیب ‌و نوسەرە نوێخوازەكانی میسر.
-    ڕۆژی 14ی كانونی دووەمی ساڵی 2012، بە هۆی تەقینەوەیەكی خۆكوژییەوە لە خۆرئاوای شاری بەسرەی باشوری عێراق 53 هاووڵاتی كوژران ‌و نزیكەی 150ی دیكەش بریندار بوون كە زۆربەی قوربانییەكان هاووڵاتیی سڤیل بوون.
-    ئەمڕۆ لە تونس یادی بەرپابوونی شۆڕش دەكرێتەوە كە بە هۆی ئەو شۆڕشەوە دەسەڵاتەكەی (زەینلعابدین بنعەلی) كۆتایی پێهات، لە ناوچەی بەنگالی باشوری هندستانیش ئەمڕۆ بە ڕۆژی دروێنەكردن لە قەڵەم دەدرێت.


هه‌واڵی زیاتر