بەدواداچوونى مامەڵەكەت

ژمارەى نوسراوى پارێزگا

پن كۆد

ڕۆژی 23ی كانونی دووەم


-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1517ی زایینی، جەنگێكی گەورە لە نێوان عوسمانییەكان ‌و مەمالیكەكاندا لە نزیك شاری قاهیرەی میسر ڕوویدا كە تێیدا سوپای عوسمانی بە سەرۆكایەتیی سوڵتان (سەلیمی یەكەم) سوپای مەمالیكەكانیان بە سەركردایەتیی (تۆمان بای) تێكشكاند، لە ئەنجامدا شاری قاهیرە كەوتە دەست سوپای عوسمانییەكان ‌و تۆمان بای بە بەرچاوی جەماوەرەوە لە سێدارە درا جەنگەكەش بە  جەنگی (ڕێدانییە) ناسراوە.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1556، كارەساتبارترین بومەلەرزە لە مێژووی مرۆڤایەتیدا ڕوویداوە كە بە بومەلەرزەی (شانشی) ناسراوە ‌و ناوچەی هاوی چینی هەژاند، بە هۆیەوە 830 هەزار كەس مردن ‌و سەدان هەزاری دیكەش بریندار بوون، سەرچاوە مێژووییەكان باس لەوە دەكەن زۆربەی ناوچەكانی ئیمپراتۆرییەتی چین زەرەرمەند بوون بە شێوەیەك كە زیاتر لە نیوەی دانیشتوانی شانشی ‌و ناوچەكانی دەوروبەری گیانیان لە دەست داوە بەشی هەرەزۆری ئەو ناوچانەش بە تەواوی خاپوور بوون، ئەو بومەلەرزەیەش بە بەهێزترین بومەلەرزە ‌و پێنجەم كارەساتی سروشتی لە قەڵەم دەدرێت كە لە مێژووی مرۆڤایەتیدا ڕوویان داوە.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1650، هێزەكانی پورتوگال بە یەكجاریی خاكی عومانیان لە نیوەدوورگەی عەرەبی بەجێهێشت كە ماوەی چەندین ساڵا بوو لە ژێر دەستیاندا بوو.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1832، وێنەكێشی بەناوبانگی فەرەنسی (ئیدوار مانییە) لە دایك بووە، لە هەمان ڕۆژیشدا بەڵام ساڵی 1891، فەیلەسوفی ناوداری ئیتاڵی (ئەنتۆنیۆ گرامشی) لە دایك بووە.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1899، شێخ (موبارەك سوباح)ی فەرمانڕەوای كوەیت پەیماننامەیەكی پاراستنی لەگەڵا بەریتانیادا مۆر كرد كە بە هۆیەوە كوەیت كرایە میرنشین ‌و لە ژێر چاودێریی بەریتانییەكاندا مایەوە هەتا ساڵی 1961.
-    لە پاش كۆتاییهاتنی جەنگی یەكەمی جیهانی ‌و دۆڕاندنی بەرەی میحوەر، (فیلهلمی دووەم)ی قەیسەری ئەڵمانیا هەڵهات بۆ هۆڵەندا، وێڕای ئەوەش كە هاوپەیمانەكان بە تاوانباری جەنگ لە قەڵەمیان دا ‌و داوایان لە هۆڵەندا كرد رادەستی بكات، بەڵام ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1920 هۆڵەندا بە شێوەیەكی ڕەسمیی وەڵامی هاوپەیمانەكانی دایەوە كە بە هیچ    شێوەیەك قەیسەری هەڵهاتوو ناداتە دەست هاوپەیمانەكان.
-    بەرەبەیانی ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1922، سوپای دەوڵەتی ئێران پەلاماری شۆڕشگێڕەكانی (سمایل خانی شكاك)یان دا ‌و شەڕێكی قورس لە نێوان هێزەكانی ئێران ‌و شۆڕشگێڕانی كورددا بەرپابوو.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1932، هەردوو دەوڵەتی توركیا ‌و ئێران ڕێككەوتننامەیەكیان مۆر كرد بە مەبەستی هاوكاریكردنی یەكتری لە پێناو شكستپێهێنانی شۆڕشی ئاراراتدا.
-    لە میانی جەنگی دووەمی جیهانیدا كە لیبیا لە ژێر دەستی ئیتاڵییەكاندا بوو، سوپای بەریتانیا پەلاماری هێزەكانی ئیتاڵیای ناو خاكی لیبیایان دا ‌و ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1943، هێزەكانی ئینگلیز گەیشتنە ناو شاری تەرابلوسی پایتەختی لیبیا ‌و داگیریان كرد.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1947، دوای داگیركردنەوەی شاری مهاباد لەلایەن سوپای ئێرانەوە ‌و خۆبەدەستەوەدانی پێشەوا قازی محەمەد ‌و هاوڕێكانی، لەلایەن دەسەڵاتدارانی ئێرانەوە فەرمانی لە سێدارەدان بۆ پێشەوا ‌و هاوڕێكانی دەرچوو.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1947، (مێگاواتی سۆكارنۆ پۆتری) سەرۆكی ئیندۆنیزیا لە دایك بووە كە یەكێك بووە لەو ژنانەی كاریگەرییەكی زۆری لە بەرەوپێشبردنی ئیندۆنیزیادا هەبووە.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1950، كنێستی ئیسرائیلی ڕەزامەندیی لە سەر پرۆژەیەك پیشاندا كە شاری قودسی كردە پایتەختی دەوڵەتی ئیسرائیل، ئەوەش ناڕەزایەتییەكی زۆری لەلای موسڵمانەكان لێكەوتەوە.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1989، وێنەكێشی بەناوبانگی ئیسپانیا ‌و جیهان (سلڤادۆر دالی) كۆچی دوایی كردووە كە چەندین تابلۆ ‌و بەرهەمی هونەریی بەپێزی لە دوای خۆی بەجێهێشتوە.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 1999، هونەرمەند ‌و گۆرانیبێژی ناوداری گەلی كورد مامۆستا (محەمەدی ماملێ‌) لە خۆرهەڵاتی كوردستان كۆچی دوایی كردووە كە لە ماوەی ژیانیدا خزمەتێكی زۆری بە هونەر ‌و گۆرانیی كوردی كردوە.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 2003، لە شاری ئەنكەرەی پایتەختی توركیا كۆبوونەوەیەكی شەشقۆڵی لە نێوان نوێنەری وڵاتانی (سعودیە، میسر، ئوردن، سوریا، ئێران ‌و توركیا)دا بەڕێوەچوو، بە مەبەستی هەڵسەنگاندنی ڕەوشی عێراق.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 2005، پۆلیسی ئەڵمانیا لە شاری نۆرنبێرگ لە هەڵمەتێكدا (ڕەمزی كارتاڵا) جێگری سەرۆكی كۆنگرەی گەلیان دەستگیر كرد كە بەشێكە لە پارتی كرێكارانی كوردستان (PKK).
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 2006، یاساناس ‌و سیاسەتمەداری ناوداری لوبنانی (ئیدمۆن نەعیم) لە تەمەتی 78 ساڵیدا كۆچی دوایی كردووە كە لە ماوەی ژیانیدا چەندین پۆستی جۆراوجۆری بەڕێوەبردووە ‌و ئەندامی پارتی سۆسیالستی پێشكەوتنخوازی لوبنانی بووە، لە ساڵی 2005دا وەكو ئەندامی پەرلەمانی لوبنان هەڵبژێردراوە.
-    بە هۆی ناڕەزایەتییەكان بەرامبەر بە حكومەتی لوبنان، ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 2007، جەماوەری بەرەی ئۆپۆزسیۆنی لوبنانی ڕێگەكانی شاری بەیروتی پایتەخت ‌و فڕۆكەخانەیان داخست بە ئامانجی فشارخستنە سەر حكومەت ‌و هەڵوەشانەوەی، ئەوەش بووە هۆی سەرهەڵدانی پشێویی ‌و پێكدادان لە نێوان لایەنگرانی دەسەڵات ‌و ئۆپۆسیۆندا ڕوویدا كە بە هۆیەوە چەندین قوربانیی لێكەوتەوە.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 2012، دوای سەركەوتنی شۆڕشی 25ی یەنایەر ئەنجومەنی گەلی میسر واتە (پەرلەمان) یەكەم كۆبوونەوەی خۆی ساز كرد كە تێیدا (محەمەد سەعد كەتاتنی) وەكو سەرۆكی ئەنجومەنەكە هەڵبژێردرا كە یەكەم سەرۆك پەرلەمانی سەر بە كۆمەڵی ئیخوان موسلمین بوو ئەو پۆستە بگرێتە دەست.
-    ڕۆژی 23ی كانونی دووەمی ساڵی 2012، بە هۆی پابەندنەبوونی كۆماری ئیسلامیی ئێران بە بڕیارەكانی كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی بۆ ڕاگرتنی بەرنامە ئەتۆمییەكەی، یەكێتیی ئەوروپا بڕیاریدا گەمارۆ ئابورییەكانی سەر حكومەتی تاران زیاتر بكات ‌و فشارەكانی چڕتر بكاتەوە.
-    ئەمڕۆ لە ژاپۆن بە ڕۆژی نامەی ئەلیكترۆنی لە قەڵەم دەدرێت، لە كۆماری میللیـی چینیش یادی كارەساتی شانشی دەكرێتەوە، لە دورگەكانی (بیتكیرین)یش ئەمڕۆ بە ڕۆژی بۆنتی ئەژمار دەكرێت ‌و بۆنەی نیشتمانی بەڕێوەدەچێت.


هه‌واڵی زیاتر